Όταν ήμουν μικρός, ο πατέρας μου ερχόταν σε όλους τους αγώνες ποδοσφαίρου που συμμετείχα. Στο τέλος κάθε αγώνα με επαινούσε για τις ασίστ μου, για το ομαδικό παιχνίδι που έκανα και για την προσπάθειά μου. Δεν εστίαζε στα γκολ ή αν είχαμε νικήσει ή χάσει.
Αν δεν είχα βάλει τα δυνατά μου στο παιχνίδι, εκείνος πάλι με επαινούσε. Τα “μπράβο” του μετρούσαν γιατί ήταν γνήσια, προσεκτικά και βασίζονταν σε αυτά που είχα κάνει. Μπορεί να ήταν γιατί βοήθησα ένα συμπαίκτη μου ή γιατί είχα χτυπήσει ένα σωστό σουτ. Πάντα έβρισκε τον τρόπο να με εμπνέει και να κρατώ το κεφάλι μου ψηλά. Είκοσι χρόνια μετά, αυτό με βοήθησε να βρω το δρόμο μου σε κάποιες πραγματικά δύσκολες καταστάσεις.
Γράφει η Σπυριδούλα Κώτση
H αυτοεκτίμηση ενός παιδιού διαμορφώνεται μέσα από κάθε μία καθημερινή αλληλεπίδραση που έχει. Το πώς βλέπει τον εαυτό του θα επηρεάσει την εκπαιδευτική του απόδοση, τις σχέσεις και την ευημερία του συνολικά. Στη ζωή είναι σημαντικό κανείς να νιώθει ότι είναι ικανός και ότι οι άλλοι τον αποδέχονται. Όμως ο εξωτερικός κόσμος δεν αντανακλά πάντα αυτό το πράγμα.
Η άνευ όρων αποδοχή από τους γονείς μέσα στο σπίτι, είναι καταλυτική για την αίσθηση της προσωπικής αξίας που αποκτούν τα παιδιά.
Κάθε εμπειρία είναι ευκαιρία για εξέλιξη και καθοδήγηση. Κάθε δύσκολη περίσταση ή επιτυχία μπορεί, με τη βοήθειά μας, να γίνει ένα μάθημα που θα προσφέρει κάτι στην υγιή αυτοεκτίμηση των παιδιών μας.
Αρκεί να θυμηθούμε τη δική μας παιδική ηλικία και να σκεφτούμε: ποιες εμπειρίες είχαν θετικό αντίκτυπο και μας έκαναν να νιώσουμε αρκετά καλοί και ότι μπορούσαμε να επιμείνουμε και να αντέξουμε;
Η αυτοεκτίμηση χτίζεται μόνο μέσα σε ένα κλίμα πραγματικής αποδοχής και συναισθηματικής ζεστασιάς.
Μη σχολιάζετε το παιδί μπροστά σε τρίτους –ακόμα και με το σύντροφό σας. Αν δείχνει απορροφημένο στο τάμπλετ ή στο ηλεκτρονικό του, μην γελιέστε -σας ακούει. Αν πάλι το σχολιάζετε σκόπιμα για να σας ακούσει, τα νέα είναι εξίσου δυσάρεστα: σας ακούει, αλλά θυμώνει ή απογοητεύεται. Πάντως, δε μαθαίνει.
Μη σχολιάζετε την εμφάνιση ή το βάρος του. Μην παραπονιέστε ούτε για τη δική σας εμφάνιση ή το δικό σας βάρος. Κάντε σήμερα τις αλλαγές που χρειάζονται για μια πιο υγιεινή ζωή και επιμείνετε σε αυτές. Η γκρίνια ή η υποτίμηση δεν δίδαξαν ποτέ κανέναν, τίποτε.
Να ρωτάτε: “Τι πήγε καλά σήμερα;”, και όχι: “Πώς πέρασες; Έτσι το ενθαρρύνετε να βλέπει και τη φωτεινή πλευρά της ζωής.
Σχολιάστε θετικά μπροστά του τις ιδέες και τις πράξεις άλλων ανθρώπων.
Αναγνωρίστε τις καλές του συμπεριφορές, όσο μικρές κι αν είναι –όπως ότι ξύπνησε στην ώρα του ή έκανε κάτι που «έπρεπε» να κάνει. Αυτό θα ενισχύσει την καλή συμπεριφορά και την αίσθηση ότι μπορεί να τα καταφέρει.
Να ζητάτε τη γνώμη του. Το κάνει να αισθάνεται ότι αξίζει. Θέλει να ξέρει ότι ενδιαφέρεστε για τις σκέψεις του και για το πώς βλέπει τον κόσμο.
Μάθετέ του να βοηθά: τα αδέρφια του, τους φίλους τους, την κοινότητα που ζείτε. Κάντε μαζί εθελοντική δουλειά ή προτρέψτε το να βοηθήσει ομάδες και οργανώσεις με σκοπούς που το εμπνέουν και του αρέσουν.
Μικρές καθημερινές κινήσεις μπορούν να δώσουν μεγάλη ώθηση στην αυτοεκτίμηση του: αφήστε το να διαλέξει την ταινία που θα δείτε μαζί, το γεύμα που θα φάτε έξω ή το κέρασμα της οικογένειας από το σούπερ μάρκετ. Αποφύγετε να ρωτήσετε: «Είναι καλή επιλογή αυτή;» ή «Είσαι σίγουρος/η;». Για τόσο μικρά «ρίσκα», μην το κάνετε να έχει αμφιβολίες για τον εαυτό τους.
Εξερευνήστε μαζί τα πιο τρελά του όνειρα. Ενθαρρύνετέ το να σκεφτεί τι θα ήθελε να κάνει όταν μεγαλώσει και, αντί για κρίσεις, αφήστε το να απολαύσει αυτό που φαντάζεται.
Μην διογκώνετε και μην υπερεκτιμάτε τις επιτυχίες, τις κλίσεις ή τα ταλέντα του. Ενισχύστε τα, αλλά με γνησιότητα, ρεαλισμό και ισορροπία. Οι υπερβολές, οι εμμονές και οι προβολές των γονιών, όσων στην πραγματικότητα θέλουν για να ικανοποιούνται και να αισθάνονται καλά οι ίδιοι, όχι μόνο δεν βοηθούν, αλλά καταστρέφουν την αληθινή, βαθιά αίσθηση της προσωπικής αξίας που αποκτούν τα παιδιά. Ακόμη κι αν φαινομενικά δείχνουν να απολαμβάνουν και να ακολουθούν τις φαντασιώσεις των γονιών τους, μέσα τους θα παραμείνουν εύθραυστα, ασταθή και αβέβαια για το αν πραγματικά αξίζουν.
Σπυριδούλα Κώτση
Ψυχίατρος παιδιών και εφήβων
